WIPC PERIODEVERSLAG JANUARI T/M APRIL 2019

Overzicht van Sytske Sötemann

Deze periodieke overzichten zijn bedoeld als archiefmateriaal. Op deze manier valt de informatie die PEN Nederland al eerder heeft gedeeld op de sociale media, of waarvoor op andere wijze in de betreffende periode bijzondere aandacht was, eenvoudiger te raadplegen. Via de links zijn alle data te achterhalen.

SIRENEMAIL

JANUARI

Een nieuwjaarswens plus een uitnodiging:

Openingsavond van Winternachten, tevens uitreiking van de Oxfam/Novib PEN Awards in Den Haag, Theater aan het Spui, donderdag 17 januari 2019 om 20.00 – 21.30 uur.

FEBRUARI

Persoon: Nedim Türfent.
Land: Turkije.
Status: 1000 dagen in de gevangenis.
Actie: Een brief sturen.

In mei 2016 werd de journalist Nedim Türfent gearresteerd en in eenzame opsluiting in de gevangenis gezet. Zijn vele maanden later begonnen proces mocht hij zelf niet bijwonen, hij moest het doen met een gebrekkige videoverbinding vanuit zijn cel. Ten slotte werd hij in december 2017 veroordeeld tot acht jaar en negen maanden gevangenisstraf wegens ’terroristische daden’. In werkelijkheid had hij in zijn krant bericht over de militaire operaties van Turkije aan de Syrische grens.

PEN International en de overige PEN-centra publiceerden op 5 februari, samen met Press Institute en Media and Law Studies Association, een brief met een hernieuwde oproep voor zijn directe en onvoorwaardelijke vrijlating, voorzien van 1000 handtekeningen.

De advocaten van Türfent konden een dankbrief van hem naar buiten smokkelen.

MAART

Persoon: Maria Ressa, uitgever en hoofdredacteur van de nieuwssite Rappler. Land: Filipijnen.
Status: Hangt twaalf jaar gevangenisstraf boven het hoofd, maar is nu op borgtocht vrij.
Actie: Naam onder brief aan ambassade en/of delen op sociale media.

Vrijdag 8 maart: Internationale Vrouwendag met dit jaar als thema Heldinnen. Voor deze Sirenemail zijn we daarom speciaal op zoek gegaan naar een schrijfster en/of journaliste die in haar land vanwege haar werk op enigerlei wijze wordt bedreigd, maar desalniettemin weigert te zwijgen. Wij kozen voor Maria Ressa in de Filippijnen met haar nieuwssite Rappler, een van de laatste onafhankelijke journalistieke titels in dat land.

Eind vorig jaar werd Ressa samen met andere journalisten geëerd door TIME Magazine. Vorig jaar zomer ontving Ressa bovendien de prestigieuze Golden Pen of Freedom. ‘Je weet niet echt wie je bent totdat je wordt gedwongen om te vechten om het te verdedigen’, aldus Ressa in haar dankwoord.

‘[…] Bij Rappler hebben we besloten dat wanneer we dit moment een decennium later opnieuw bekijken, we alles hebben gedaan wat we konden: we hebben niet verzaagd, we hebben ons niet verstopt.”

APRIL

Kaartenactie; aankondiging van het jaarlijkse FESTIVAL VAN HET VRIJE WOORD en Open Bestuurstafel. Dit schreven wij:

Mogelijk heeft u naar aanleiding van onze eindejaars Sirenemail – waarin we u vroegen een brief of kaart te sturen naar een van de uit de ‘Case List’ van PEN International gekozen gevangen schrijvers – u wel eens afgevraagd hoe het ervoor staat met ‘die schrijver van u’? Nu voor ons een nieuw seizoen is aangebroken en de klok op zomertijd staat, lijkt het ons een goed moment om opnieuw uw aandacht te vragen voor een van hen, namelijk de Vietnamese blogger en mensenrechtenactivist Trần Thị Nga (28 April 1977).

Omdat ze weigerde schuld te bekennen, mocht ze pas maanden later, op 15 december, voor het eerst bezoek ontvangen van haar familie. Die kon wel een mooi cadeau voor haar meenemen: de ‘Human Rights Award’ met een bedrag van drieduizend dollar. Ze besloot om duizend dollar voor haar twee zoontjes te bestemmen, duizend dollar voor mensenrechtenactivisten en de overige duizend aan andere maatschappelijk doelen in Viet Nam.

Het FESTIVAL VAN HET VRIJE WOORD, aan de realisatie waarvan PEN Nederland een belangrijke bijdrage levert, staat dit jaar in het teken van ‘persvrijheid in het digitale tijdperk’.

LANDEN WAARAAN WIJ SPECIFIEKE AANDACHT HEBBEN BESTEED OP SOCIALE MEDIA, ONZE WEBSITE OF DOOR BIJZONDERE ACTIVITEITEN

TURKIJE

  • Sheila Sitalsing legt haar vinger op de zere plek van de Europese hypocrisie inzake Turkije naar aanleiding van de veroordeling van de Turkse journalist Pelin Ünker.
  • Gevangenisstraffen van 14,5 jaar geëist in de rechtszaak tegen Erol Önderoğlu – vertegenwoordiger in Turkije van Reporters sans Frontières – Şebnem Korur Fincancı – hoofd van de Stichting voor de Mensenrechten – en schrijver en journalist Ahmet Nesin. Het drietal wordt beschuldigd van het ‘maken van terroristische propaganda’, nadat zij optraden als tijdelijk hoofdredacteur tijdens een campagne voor de inmiddels gesloten pro-Koerdische krant Özgür Gündem. Door Reporters Without Borders werd een petitie gestart, die ook wij ondertekenden.
  • Joost Lagendijk mag weer naar huis. Wat de reden van dit besluit ook moge zijn, hij zal zich naar eigen zeggen niet laten muilkorven: ‘Ik ben en blijf altijd genuanceerd kritisch over Turkije. Afgelopen 2,5 jaar heb ik me ook niets aangetrokken van mogelijke gevolgen van mijn optredens en opiniestukken, dat zal ik straks ook niet doen.’

SAOEDI-ARABIË

  • Journalisten in de gevangenissen van Saoedie-Arabië worden nog steeds gemarteld. Ondanks de wereldwijde verontwaardiging over de gruwelmoord op Khashoggi is hun toestand niet verbeterd. The Guardian maakte de medische rapporten openbaar van vier van hen: Zuhair Kutbi, Hatoon al-Fassi, Fahd al-Sunaidi en Adel Benaimah.

VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN

  • Ahmed Mansoor werd twee jaar geleden veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf wegens zijn activiteiten ter verdediging van de mensenrechten in de Verenigde Arabische Emiraten. Een maand geleden is hij een hongerstaking begonnen vanwege de onmenselijke omstandigheden waarin hij gevangen zit: in een isolatiecel zonder bed, water en douche en zonder het recht op familiebezoek.

MALTA

  • Journalist Daphne Caruana Galizia is anderhalf jaar nadat ze werd vermoord nog overal aanwezig op Malta. Dit terwijl de regering probeert de zaak te doen vergeten. Mooie reportage van Janne Chaudron in Trouw.

HONGARIJE

  • Attila Babos, de enige onafhankelijk journalist die zijn werk blijft doen in het Hongarije van Orbán . In de Volkskrant een interview met hem van Jenne Jan Holtland: “Voor de laatste onafhankelijke site van Pécs is de weg omhoog lang. Bij openbare evenementen en persconferenties wordt Babos geregeld weggestuurd. Informatieverzoeken aan de gemeente blijven onbeantwoord. Investeerders vinden valt ook niet mee: de meesten hebben een politieke kleur die ze willen terugzien. Babos volhardt. Het bewind van Orbán accepteert geen dissidente geluiden, zegt hij, ‘en uiteindelijk wordt dat zijn ondergang’.”

EGYPTE

  • Sinds President al-Sisi In Egypte aan de macht is worden schrijvers niet langer door civiele maar door militaire rechtbanken vervolgd en berecht. Meestal onder het mom van ‘belediging van de president, van militaire en gerechtelijke instanties, of onthulling van staatsgeheimen’. De schrijver Alaa al-Aswany wordt nog berecht. Zijn collega Ismail Alexandrani, uitgever en boekverkoper Khaled Lotfi en dichter Galal El-Behairy zijn tot jarenlange gevangenisstraffen veroordeeld. PEN International roept de Egyptische autoriteiten op om een einde te maken aan deze onwettige praktijken en het recht op vrije meningsuiting te respecteren.

FILIPPIJNEN

  • Zie de Sirenemail van maart.

NEDERLAND

AZERBEIDZJAN

  • Gratie voor Rashad Ramazanov! Op 21 maart wordt in veel Centraal Aziatische landen de komst van de lente als het begin van het nieuwe jaar, oftewel ‘Newroz’, feestelijk gevierd. In Azerbeidzjan heeft het de president behaagd om vanwege Newroz gratie te verlenen aan 431 gevangenen, onder wie journalisten en bloggers. Dat geluk viel ook de blogger en schrijver Rashad Ramazanov ten deel na zes jaar -overigens onterechte- gevangenisstraf. Diverse malen is er wereldwijd aangedrongen op zijn

MONTENEGRO

  • De Montenegrijnse journalist Jovo Martinovic, die onlangs werd veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf, won de Press Freedom Prize van Reporters Without Borders! Ook in dit kleine land op de Balkan staan journalisten onder druk, zij belanden in de gevangenis, worden gemarteld, of beschoten. Lees hier het interview met Martinovic.

MYANMAR

  • In Myanmar had het hooggerechtshof geen nadere onderbouwing nodig voor de afwijzing van het verzoek van de twee gevangen journalisten van Reuters tot herziening van het vonnis: “Zij zijn veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf en dit besluit staat vast en het verzoek is afgewezen.” Wa Lone, 33, en Kyaw Soe Oo, 29, hebben al meer dan zestien maanden in de gevangenis doorgebracht sinds hun arrestatie in december 2017 toen ze onderzoek deden naar de moord op tien Rohingya-moslims, mannen en jongens.

ITALIË

  • Nog maar nauwelijks begonnen we aan het nieuwe jaar of bij onze Europese buren werden de journalist Federico Marconi en de fotograaf Paolo Marchetti in Rome aangevallen door neofascisten. Ook in het Europa van 2019 zullen we dus extra waakzaam moeten blijven om het recht op vrije meningsuiting en de persvrijheid te verdedigen.

SLOWAKIJE

  • Het European Centre for Press and Media Freedom ECPMF roept ons op om de herinnering aan Ján Kuciak, die precies één jaar geleden samen met zijn verloofde Marita in hun huis werd vermoord, levend te houden. #AllForJan. De verantwoordelijken voor deze brute moord zijn namelijk nog altijd niet berecht. Wie betaalden de moordenaars van deze dappere journalist?

DIVERSEN

  • Dag Van De Bedreigde Advocaat, 24 januari, staat dit jaar in het teken van de bedreigde advocaten in Turkije, van wie er velen in de gevangenis zijn beland, vaak zonder vorm van proces, of veroordeeld op grond van valse aanklachten. PEN nam deel aan de manifestatie in Den Haag bij de Turkse ambassade en de optocht naar het Paleis van Justitie.
  • Lees hier de in het Nederlands vertaalde columns van Turkse journalisten in de gevangenis.
  • Asli Erdogan vertelt aan MO* -onder veel meer- over haar leven in ballingschap in Duitsland, over de situatie in Turkije en over haar pen als enig instrument. “Wanneer een staatssysteem zich harder gaat opstellen, is de journalistiek het eerste slachtoffer. De journalistiek heeft immers de macht om de zwarte gaten van het systeem te registreren en bloot te leggen. ‘Wanneer het systeem zich vervolgens nog harder gaat opstellen, als fascisme intreedt, volstaat het niet meer om de journalisten het zwijgen op te leggen. Dan wil men het volle monopolie op de waarheid: dan zijn de schrijvers, musici, schilders, academici aan de beurt.’”
  • PEN Nederland wil een gezicht geven aan de schrijvers en journalisten in Turkije die hun dagen noodgedwongen in de gevangenis moeten slijten. Dit gaan we vanaf nu doen met de berichten die Ayşe Düzkan onregelmatig per post vanuit de Bakirköy-gevangenis in Istanbul stuurt. Ayşe Düzkan (59) is feministe, columniste, uitgever (van onder meer de Turkse vertaling van De maakbare man van Maxim Februari). Sinds 29 januari zit ze vast in de vrouwenafdeling van de Bakirköy-gevangenis in Istanbul.
  • De eerste ‘Jamal Khashoggi Fellow‘ werd bekend gemaakt door The Washington Post. Zij is de gelauwerde activist, wetenschapper en schrijver Hala Al-Dosari uit Saoedi-Arabië.
  • Sinds 1992 zijn er minstens 1.337 journalisten vermoord tijdens of vanwege hun werk. Hun namen vormen het logo van ‘The Last Column’. Committee to Protect Journalists publiceerde op 14 maart het volgende bericht: ”’The Last Column’ is a memorial initiative that highlights the human cost of reporting the news. We’re currently living in one of the most dangerous times for journalists, with reporters being imprisoned in record numbers and murders on the rise. We can’t allow violent forces to determine what we know about the world,” says CPJ’s Courtney Radsch. “With ‘The Last Column,’ we hope to inspire everyone to learn more about these brave journalists, celebrate freedom of the press, and protect those out there who continue to inform their communities in the face of threats and hardship. Their legacy is now in our hands.”
  • World Poetry Day en een oproep tot actie voor Nedim Türfent: met een Nederlandse vertaling van zijn gedicht ‘yeryüzü olmuş yüreğin iksir akıtsın’ steunen ook wij deze dichter in zijn Turkse gevangenis. Bekijk hier de actie van PEN International.

PEN SPREEKT

  • PEN Spreekt in De Balie vrijdag 1 maart STANDPLAATS TURKIJE. Christiane Schlötzer – correspondent van de Süddeutsche Zeitung -, Ayla Albayrak – oud-correspondent van de Wallstreet Journal – en Lucas Waagmeester – correspondent van de NOS – spraken over de vraag hoe correspondenten zich staande houden in het repressieve klimaat in Turkije. Een verslag van de bijeenkomst in Röportaj: