WIPC PERIODEVERSLAG OKTOBER T/M DECEMBER 2018

Overzicht van Sytske Sötemann

Deze periodieke overzichten zijn bedoeld als archiefmateriaal. Op deze manier valt de informatie die PEN Nederland al eerder heeft gedeeld op de sociale media, of waarvoor op andere wijze in de betreffende periode bijzondere aandacht was, eenvoudiger te raadplegen.

SIRENEMAIL

OKTOBER

Het internationale jaarcongres van PEN in Pune in India, september 2018.

Tot het vaste takenpakket van de bestuursleden van een PEN-centrum behoort de deelname aan de jaarlijkse PEN-congressen. PEN Nederland werd nu vertegenwoordigd door onze voorzitter, Vonne van der Meer, en penningmeester, Peter Abspoel. Vonne van der Meer schreef haar impressies voor onze website. Jennifer Clement, voorzitter van PI, sprak de slotverklaring uit.

NOVEMBER

De Jemenitische schrijver Marwan al-Muraisi werd in zijn huis in Riyad gearresteerd, waarna er niets meer van of over hem is vernomen.

Nadat de hele maand oktober in het teken had gestaan van de gruwelmoord op de Saoedische journalist Jamal Ahmad Khashoggi, wiens laatste column overigens te lezen valt op onze website, is er opnieuw een schrijver verdwenen.

Wij ondertekenden de petitie van Reporters sans Frontières met het verzoek aan Saoedi-Arabië om een einde te maken aan het geweld tegen journalisten en stuurden tevens een brief naar de ambassadeur van Saoedi-Arabië in Den Haag.

DECEMBER

Jaarlijkse kaartenactie

Telkens weer vernemen we van (ex-)gevangenen, of van hun familie, hoe belangrijk het is om in dergelijke eenzame omstandigheden persoonlijke post te ontvangen. Het geeft moed als zij weten dat ze niet worden vergeten, dat er elders in de wereld wordt meegeleefd door in vrijheid verkerende collega’s. Dit jaar gingen er kaarten van PEN naar gevangenen in China, Eritrea, Saoedi-Arabië en Vietnam.

LANDEN WAARAAN WIJ SPECIFIEKE AANDACHT HEBBEN BESTEED OP SOCIALE MEDIA, ONZE WEBSITE OF DOOR BIJZONDERE ACTIVITEITEN

TURKIJE

• Op 2 oktober zijn in Turkije drie journalisten, Ahmet Altan, Mehmet Altan en Nazlı Ilıcak, tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Levenslang voor het uitoefenen van hun beroep! Lees hier de verklaring van PEN International daarover.

• Houd de Europese waarden hoog! Een niet mis te verstaan en dringend advies van de voormalig consul-generaal in Istanbul, de heer Jan Jonker Roelants, aan de Nederlandse regering inzake de relatie met Turkije. Zijn conclusie luidt als volgt: `Kati Piri, rapporteur Turkije van het Europees Parlement, stelt in haar jongste rapport dat de EU de toetredingsonderhandelingen met Turkije formeel moet opschorten. Te hopen valt dat Nederland met deze stok achter de deur in Europees verband de Turkse mensenrechtensituatie zal aankaarten. Wegkijken uit misplaatste angst voor immigratiestromen, of om wille van zakelijk gewin, is het verraad van al die mensen, onder wie Osman Kavala, die ten koste van lijf en goed Europese waarden hooghouden.´

• Turkije verliest zijn verstand met de verregaande onderdrukking van de vrije meningsuiting, de afschaffing van de onafhankelijke rechtspraak en de vrije beoefening van wetenschap en onderwijs.
  Een artikel in ‘De Tijd’ van correspondent Sarah Lamote : “Steeds meer Turken verlaten hun land. Vaak gaat het over hoogopgeleiden die geen toekomst meer zien in Turkije. In de eerste acht maanden van dit jaar waren Turken goed voor bijna de helft van de illegale aankomsten in Griekenland. ‘Het is simpel: de besten en de slimsten vertrekken.'”

• Nedim Türfent, gevangene van het Erdoğan-regime, schreef in reactie op een solidariteitsverklaring van diverse internationale organisaties onder meer het volgende: ‘I send my sincerest love and greetings to all the organisations and individuals who are organising a campaign for me and who are continuing their efforts. As long as you show this valuable solidarity, hope will always continue to remain in my heart.’ Laten we dus blijven schrijven om hem die hoop te blijven geven! Zo riepen wij onze leden en volgers op om hem in het Engels, Duits, Turks of Koerdisch een brief/kaart te sturen.

• Turkije dient zich aan de uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens te houden en Selahattin Demirtaş, die volgens het Hof in onrechtmatig voorarrest wordt gehouden, onmiddellijk in vrijheid te stellen. Zie hier de verklaring van PEN International d.d. 20 december.

RUSLAND/OEKRAÏNE

• Op Facebook blijven we de dagen tellen van de hongerstaking van Oleg Sentsov: #FreeSentsov #SaveOlegSentsov #Sentsov

• Op 5 oktober, dag 145, besluit Oleg Sentsov zijn hongerstaking te beëindigen met de volgende woorden. We plaatsen de vertaling van Nina Targan Mouravi.

• Op 25 oktober werd bekend dat het Europese Parlement de Sacharovprijs van 2018 heeft toegekend aan Oleg Sentsov!

SAOEDI-ARABIË

• De geheimzinnige verdwijning van de Saoedische schrijver Jamal Khashoggi op 2 oktober is na een week nog altijd onopgehelderd. Het Saoedische Consulaat in Turkije, waar hij naar binnen ging en niet meer uit tevoorschijn kwam, en de Saoedische regering beweren van niets te weten.

• Binnen de grenzen van Saoedi-Arabië zelf krijgt een schrijver, in dit geval Fahad al-Fahad, niet ‘alleen’ gevangenisstraf, maar ook nog eens een levenslang verbod op schrijven.

• PEN Nederland steunt het besluit van minister Wopke Hoekstra (Financiën) om volgende week niet naar de Saoedische hoofdstad Riad af te reizen. Zijn aanwezigheid bij de Future Investment Initiative conferentie aldaar zou zolang deze zaak niet is opgehelderd het verkeerde teken geven: dat onze regering handelsbelangen zwaarder laat wegen dan de met de dag waarschijnlijkere moord op een Saoedische journalist en grove schending van de vrijheid van meningsuiting van veel meer mensen.

• ‘Aanslag op journalist is aanslag op het vrije woord´, aldus minister Grapperhaus, die vervolgt: ‘Deze casus (de gruwelijke moord op de Saoedische journalist Khashoggi) staat niet op zich, Wereldwijd werden vorig jaar 39 journalisten vermoord omdat hun uitingen op één of andere manier een bedreiging vormden voor politieke, economische of criminele belangen. Aanslagen op journalisten maken indruk. Een aanslag op een journalist is tegelijk een aanslag op het vrije woord en daarmee op een wezenlijk recht van de mens. De onderdrukking van journalisten is veelzeggend voor de staat waarin een land verkeert. Over wie er de dienst uitmaken en het onvermogen van diegenen om kritiek te incasseren. Er bestaat een rechtstreeks verband tussen het democratisch gehalte van een staat en de ruimte die journalisten krijgen om hun werk naar behoren te doen. Een van de dragende pijlers onder een democratische samenleving noemt Grapperhaus de pers. ‘Een vrije pers borgt de rechtsstaat. Onder die pijler moet een zo stevig mogelijk fundament liggen en dat wordt gevormd door de vier bestanddelen van de vrije pers: vrije uiting; onderzoeksvrijheid/nieuwsgaring; toegang tot bronnen; bescherming van bronnen.’

• Volgens officiële cijfers zitten er ten minste 28 journalisten, redacteuren en bloggers in Saoedische gevangenissen, onder wie Raif Badawi (veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf en 1000 stokslagen), Alaa Brinji (7 jaar gevangenisstraf) en de blogger Iman al Nafjan. Er zijn er ook ‘verdwenen’ en nu is Khashoggi op gruwelijke wijze vermoord, terwijl zijn lichaam nog steeds niet gevonden is.

• Meer dan 160 mensenrechtenorganisaties vanuit de hele wereld hebben in een gezamenlijke verklaring de autoriteiten van Saoedi-Arabië opgeroepen tot de volgende maatregelen.

MALTA

• Precies een jaar geleden werd Daphne Caruana Galizia in Malta vermoord. De echte moordenaars, namelijk de opdrachtgevers tot het plaatsen van de bom onder haar auto, lopen nog altijd vrij rond. De Maltese regering weigert, ondanks alle internationale druk, een openbaar onderzoek in te stellen. Op allerlei plaatsen in de wereld wordt zij vandaag publiekelijk herdacht. In de Times of Malta schreef Manuel Delia over ‘The state of journalism‘.

• In de NRC van 6 oktober, de dag van de herdenking van de moord op Daphne Caruana Galizia, verscheen een interview van Fréderike Geerdink met haar collega Caroline Muscat, die ondanks ernstige bedreigingen het werk van Daphne moedig voortzet. Samen met andere collega’s heeft ze daarvoor ‘The Shift’ opgericht.

HONGARIJE

• Met de oprichting van een conglomeraat van alle rechtse media, de zogenaamde ‘Central European Press and Media Foundation’ onder leiding van vrienden van Viktor Orban, is er in Hongarije definitief een einde gekomen aan de vrije pers.

EGYPTE

• Soms is er goed nieuws: De Egyptische schrijver en vreedzame activist voor mensenrechten, Wael Abbas, is na zeven maanden onterechte gevangenschap in vrijheid gesteld. Nu nog hopen op vrijlating van al die andere schrijvers en journalisten die in Egypte, louter vanwege de uitoefening van hun beroep, in de gevangenis zitten.

DIVERSEN

• International Day to End Impunity for Crimes against Journalists, 2 november. Ter gelegenheid hiervan stuurde Sophie Albers Ben Chamo van het European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF) een speciale Nieuwsbrief met daarin een interview met de ouders, Jozef en Jána, van de vermoorde Ján Kuciak, en met de zoon, Matthew, van de vermoorde Daphne Caruana Galizia, om te praten over de betekenis van die straffeloosheid in het Europa van 2018.
  
  De jongste zoon van de verleden jaar op Malta vermoorde journaliste Daphne Curuana Galizia, Paul, vertelde zijn verhaal voor een volle zaal in het Vredespaleis in Den Haag. Hij stond daar ter gelegenheid van Free Press Live.
  
  ‘De familie heeft de hoop nu gevestigd op Europa, op mensen als Omtzigt en In ’t Veld. Maar de verontwaardiging over Daphne Curuana Galizia verschilt van die over de moord op de Saudische dissident Jamal Khashoggi, erkent Delia. “Saudi-Arabië functioneert nu eenmaal niet als een democratie. Maar Malta is een EU-lidstaat met de structuur van een democratie. Als je Muscat ziet zitten tijdens een EU-top naast zijn politieke bondgenoten, is het heel moeilijk om je voor te stellen dat Malta ook een plek is waar journalisten vermoord worden.”‘ In De Volkskrant stond een interview met hem.
  
  Op onze website staat een impressie van Sytske Sötemann over deze dag.

• De Dag van de Gevangen Schrijver / Day of the Imprisoned Writer, 15 november
  
  Elk jaar kiest PEN International vijf gevangen schrijvers voor wie op deze dag speciaal actie wordt ondernomen. In een jaar waarin meer dan ooit in woord en daad geweld werd gepleegd tegen journalisten, ziet PEN zich genoodzaakt tevens aandacht te vragen voor de zaak van een vermoorde journalist: Miroslava Breach Velducea in Mexico. Ook schreef Tom Stoppard een brief aan Oleg Sentsov.
  
  PEN Nederland volgde Oleg Sentsov tijdens zijn proces, zijn hongerstaking en zijn nog altijd durende gevangenschap en schreef hem ter gelegenheid van deze dag opnieuw om hem te laten weten dat we hem niet zijn vergeten.

• De Internationale Dag van de Mensenrechten.
  Amnesty International organiseerde de jaarlijkse schrijfactie onder het motto: ‘Write for Rights’. Ook wij schreven mee.

• TIME riep voor de tweede keer een collectief uit als ‘Person of the Year’ Allen journalisten die het uitoefenen van hun beroep moesten bekopen met de dood, lange gevangenisstraffen, of ballingschap. Dit zijn “The Guardians”: De waakhonden!

• Duitse justitie vervolgt journalist voor publicatie CumEx Files.

• The Committee to Protect Journalists kwam 13 december met zijn jaarlijkse rapport: In 2018 werden wereldwijd 251 journalisten achter de tralies gezet. China, Egypte en Saoedi-Arabië namen meer journalisten gevangen dan vorig jaar. En voor het derde achtereenvolgende jaar staat Turkije bovenaan de zwarte lijst met meer dan 68 journalisten die in de gevangenis belandden.

• Het was een bitter jaar voor dappere journalisten die in gevaarlijke omstandigheden hun werk bleven doen, die zich niet lieten afhouden van hun opdracht tot waarheidsvinding. Op 31 december plaatsten we het rapport van de International Federation of Journalists (IFJ). We zullen hen blijven gedenken en de collega’s die hun werk voortzetten waar mogelijk ondersteunen.

PEN INTERNATIONAL

• De week waarin in Puna in India het jaarlijkse PEN-congres plaatsvindt, begint met een oproep tot gerechtigheid in Malta, Rusland en Turkije.
  
  ‘We are appalled by reports that the Turkish authorities have requested an Interpol Red Notice against Ragıp Zarakolu, who faces a real risk of serious human rights violations or abuses if returned to Turkey. Should a Red Notice be issued, we urge the Swedish authorities and others to take all necessary steps to ensure Ragıp Zarakolu is not extradited or in any other way forcibly returned to Turkey’, said Jesper Bengtsson, President of Swedish PEN.

PEN SPREEKT

• PEN Spreekt in De Balie woensdag 12 december van 17.30 – 18.30 uur:
  
  Op de dag dat Oleg Sentsov de Sacharovprijs in ontvangst had moeten kunnen nemen, staat een aantal dichters, schrijvers en vertalers stil bij zijn lot. Deze avond eren we Oleg Sentsov met poëzie van Osip Mandelstam, Anna Achmatova en anderen. Haye Koningsveld spreekt met Laura Starink over de politieke situatie in Oekraïne en Rusland, en schetst de context waarin Oleg Sentsov werkte. Met medewerking van: Joost Baars, Nina Targan Mouravi, Vonne van der Meer en Sytske Sötemann.
  
  En zo verliep de uitreiking van de Sacharovprijs 2018 aan Oleg Sentsov op 12 december in het Europese Parlement.