Verslag WiPC mei – september 2018

WiPC periodeverslag, door Sytske Sötemann

Deze periodieke overzichten zijn bedoeld als archiefmateriaal. Op deze manier valt de informatie die PEN Nederland al eerder heeft gedeeld op de sociale media, of waarvoor op andere wijze in de betreffende periode bijzondere aandacht was, eenvoudiger te raadplegen.

SIRENEMAIL

Mei: Focus op Egypte

Op 3 mei, vierden wij de Internationale Dag van de Persvrijheid, die zoals ieder jaar mede door PEN was georganiseerd. Essayist Franklin Foer hield de Persvrijheidslezing onder het motto van de dag: ‘Persvrijheid in de digitale wereld’.
Maar de focus van deze Dag van de Persvrijheid lag op Egypte. Een advocaat, een journalist en een activist waren overgekomen om ons te vertellen over de schending van de mensenrechten in Egypte, waar ruim tachtigduizend mensen, onder wie vele journalisten, schrijvers, mensenrechtenactivisten en vreedzame demonstranten, al jaren zonder vorm van proces en zonder recht op een advocaat achter de tralies zitten. Verdwijningen, martelingen en moorden zijn sinds al-Sisi aan de macht kwam aan de orde van de dag. Mensenrechtenorganisaties begonnen een internationale actie om de ter dood veroordeelde fotojournalist Mahmoud Abou Zeid, alias “Shawkan”, sinds 2013 in voorarrest, vrij te krijgen: #FreeShawkan. Onze leden werd verzocht deel te nemen aan een schrijfactie.

Juni: Liu Xiabo en Oleg Sentsov

Wij kunnen onze vakgenoten, niet tot leven wekken, achter de tralies vandaan halen of genezen. Wel kunnen we hen een gezicht geven door berichten over hun omstandigheden en hun werk te plaatsen, door wereldwijde acties voor vrijlating te steunen en door persoonlijke brieven te schrijven.
Zo leest bijvoorbeeld Grace Wong, dichter en lid van de Schotse PEN, een gedicht dat ze schreef voor Liu Xia, de weduwe van de verleden jaar in de gevangenis overleden Chinese dichter Liu Xiabo. Zij leeft sinds de dood van haar man onder zwaar huisarrest.
En voor de Oekraïense schrijver en filmmaker Oleg Sentsov tellen we op Facebook de dagen van zijn hongerstaking met een verwijzing naar #Free Sentsov, een wereldwijde actie om hem vrij te krijgen uit zijn Siberische gevangenis. Hij liet op een naar buiten gesmokkeld briefje weten niet te zullen stoppen met zijn hongerstaking voordat alle Oekraïense politieke gevangenen in de Russische Federatie zijn vrijgelaten.
Wij schreven hem persoonlijke brieven.

Juli: Galal El-Behairy

Land: Egypte
Status: Gevangen / proces opnieuw verdaagd.
De zanger Ramy Essam, bekend onder zijn geuzennaam ‘Zanger van het Tahrirplein’, die veel teksten van Galal zingt, leeft sinds 2014 in ballingschap, aanvankelijk in Finland dankzij Artists at Risk en vervolgens in Zweden dankzij ICORN. Hij verklaarde het volgende:
“We have been dreaming of a better Egypt for seven years. Even in the darkest of times, we haven’t lost hope. We have expressed ourselves peacefully through art, using music as a tool against violence, oppression and corruption. With this song we wanted to remind everyone of the freedom we once had, granted by the revolution. We wanted to remind everyone of the right to speak, the right to criticize, and the right to dream of change. We wanted to start a dialogue about where Egypt is now and where it could be. Our art is not created to make people fight. It is music, it is how we feel. It is a song.”
Wij vroegen onze leden om de actie voor vrijlating van Galal El-Behairy te ondersteunen door te tekenen en eventueel deel te nemen aan de twitteracties.

Augustus: PEN Spreekt

We kondigden de eerste avond van ‘PEN Spreekt’ in De Balie aan (6 september), een avond die in het teken stond van Turkse schrijvers in ballingschap. Onze leden konden met korting kaartjes kopen. Zie verder onder PEN SPREEKT.

September: Shahidul Alam

Land: Bangladesh
Status: In de gevangenis sinds 5 augustus jl.
Nadat fotograaf, schrijver en activist Shahidul Alam in een interview met Al Jazeera zijn kritiek had geuit over de gewelddadige wijze waarop de regering had gereageerd op de door studenten geleide protesten tegen de extreme onveiligheid in het verkeer, werd hij ’s nachts door de politie van zijn bed gelicht en gevangen gezet. Hij zou tot veertien jaar veroordeeld kunnen worden.
Vrienden en familie van Alam, die 63 is, maken zich intussen ernstige zorgen over zijn afnemende gezondheid in de gevangenis. Mede daarom zijn Freemuse en PEN International een zogenaamde ‘rapid action’ begonnen om zijn onmiddellijke vrijlating te eisen.
Wij vroegen onze leden ook een brief te schrijven en de berichten te delen.

LANDEN WAARAAN WIJ SPECIFIEKE AANDACHT HEBBEN BESTEED OP SOCIALE MEDIA, ONZE WEBSITE OF DOOR BIJZONDERE ACTIVITEITEN

TURKIJE

  • Ahmet Şık heeft in zijn interview met MO* naar aanleiding van de uitspraak in het Cumhuriyet-proces ook een boodschap voor Europa:
    MO*: “Toen we elkaar vorige maand zagen, was u erg teleurgesteld in het Europees Hof voor de Rechten van de mens dat Turkije uitstel gunde in de uitspraak over uw zaak en die van negen andere vervolgde journalisten.”
    Ahmet Şık: “Inderdaad, er moet gesproken worden over de hypocrisie van de EU en het Europees Hof. Iedereen die gelooft in de de kracht van de wet en in vrijheid van meningsuiting is het erover eens dat het rechtsapparaat in Turkije naar de pijpen van de politiek danst. Dat klopt volledig en het toont aan dat het Turkse rechtsapparaat geen respect verdient. In mijn ogen is de eerbiedwaardigheid van het Europees Hof naar eenzelfde niveau gezakt, want over mensenlevens valt niet te onderhandelen. Toch zitten ze constant samen met een overheid die chantagepraktijken bovenhaalt en geven ze toe aan de druk van die overheid.”
    Hier vindt u het interview
  • Het aanstaande proces tegen de filmmakers Çayan Demirel and Ertuğrul Mavioğlu in Turkije is het zoveelste in een ellenlange reeks. Alarmerende aantallen journalisten, academici en kunstenaars zijn al achter de tralies verdwenen of zijn in afwachting van rechtszaken die die naam niet waardig zijn. In Turkije is het recht op vrije meningsuiting afgeschaft.
  • Lees hier de open brief van meer dan vijftig organisaties tegen de vervolging van de twee filmmakers.
  • ‘Terwijl het academisch leven in Turkije verdort, laten ontslagen docenten buiten het terrein van de universiteit honderd bloemen bloeien. In zaaltjes, cafés en parken komen studenten en andere toehoorders bijeen om de lessen te volgen waarvoor het officiële curriculum steeds minder ruimte biedt.’
  • Het International Press Institute, samen met onder andere PEN International en het European Centre for Press and Media Freedom, doet een oproep om een van de laatste onafhankelijke dagbladen in Turkije, Cumhuriyet, te steunen door abonnee te worden. PEN Nederland ondersteunt deze oproep van harte. Als u deelneemt aan de actie ‘I subscribe’, krijgt u uiteraard toegang tot de nieuwsberichten en analyses van Cumhuriyet; die zijn voor een deel in het Engels.
  • ECPMF publceerde een open brief, die wij mede ondertekenden.
  • De verklaring van PEN International n.a.v. de Turkse verkiezingen vindt u hier.
  • Het was even wachten op een Nederlandstalig en uitgebreider bericht. Maar dit is er aan de hand ïn Turkije sinds president Erdoğan, dankzij zijn vervroegde verkiezingen, de -vrijwel- absolute macht heeft, alhoewel nog net voordat de Noodtoestand wordt opgeheven.
    Een nieuwe ontslagronde onder tienduizenden ambtenaren: politie, justitie, academici en opnieuw laat hij diverse kranten en tv-stations sluiten;. Wat staat er nog meer op zijn agenda om elke kritische stem in Turkije te smoren?
  • In Turkije werd de ‘Noodtoestand’ opgeheven, maar dankzij de nieuwe grondwet heeft de president inmiddels de bevoegdheid om bij decreet te regeren.
    Jennifer Clement, voorzitter van PEN International, uitte daarom haar zorgen over de mogelijke voortzetting van de persbreidel en andere maatregelen ter verhindering van het recht op vrije meningsuiting. Tegelijkertijd verzocht ze de Turkse autoriteiten om de schrijvers, journalisten, academici e.a., die tijdens de noodtoestand achter de tralies zijn gezet terwijl zij slechts hun beroep uitoefenden, in vrijheid te stellen.

RUSLAND/OEKRAÏNE

CHINA

  • Ter ondersteuning van de oproep van PEN International aan de Chinese autoriteiten om Liu Xia van haar huisarrest te verlossen:
    https://pen-international.org/news/china-concerns-for-well-being-of-poet-and-artist-liu-xia-1
    Hier zijn hier enkele in het Engels vertaalde gedichten van haar te lezen.
  • Fantastisch nieuws: Liu Xia, weduwe van vervolgde Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo, zit volgens haar broer op dit moment na jaren huisarrest in het vliegtuig naar Europa. Volgens Hong Kong Free Press is ze op weg naar Berlijn, The New York Times meldt intussen dat aankomst in Helsinki zou zijn.
  • Liu Xia is vrij!
    Het is dinsdag 10 juli en BBC China brengt vandaag heel goed nieuws: dichteres Liu Xia, weduwe van dichter en Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo, zit in een vliegtuig van Finnair op weg naar Europa. Dit is bevestigd door haar broer: ‘Mijn zus heeft Beijing verlaten om vanmiddag naar Europa te vliegen, om haar nieuwe leven te beginnen. ‘
  • Hong Kong Free Press meldt dat de Chinese dissident en dichter Liao Yiwu, vriend van Liu Xia en in ballingschap in Duitsland levend, van journalisten hoorde dat de mensenrechten onderwerp van gesprek waren tijdens een gesprek tussen China’s premier Li Keqiang en Angela Merkel op maandag. Daarbij is Liu Xia vermoedelijk ter sprake gekomen.
  • Liu Xiaobo zat elf jaar in de gevangenis toen hij vorig jaar aan kanker overleed. Liu Xia kreeg jaren huisarrest. In een brief die in december werd gepubliceerd schreef Liu aan Nobelprijswinnaar Herta Müller dat ze ‘gek’ werd en vergeleek ze haar leven met dat van een plant.
  • Internationale mensenrechten organisaties, waaronder PEN International, maken zich ernstige zorgen over de plannen van Google om aan China een zoekmachine te leveren die de door de Chinese staat verboden, c.q. geblokkeerde sites automatisch uitsluit. In een open brief roepen zij Google op om te stoppen met dit zogenaamde Dragonfly Project voor China en het recht op vrije meningsuiting, inclusief dat van klokkenluiders, waartoe Google zich in 2010 publiekelijk heeft verplicht, te verdedigen tegenover de aanslagen daarop van landen zoals China.

MYANMAR

  • De twee Reuters-journalisten Wa Lone en Kyaw Soe Oo zijn vannacht ondanks eerdere protesten van de VN tegen hun gevangenneming door een rechtbank in Myanmar veroordeeld tot zeven jaar celstraf. Dit na hun uitstekende onderzoekswerk naar het hardhandig optreden tegen en de mogelijke genocide van Rohingya en zonder enig bewijs van het ten laste gelegde, het illegale bezit van officiële documenten.

BANGLADESH

  • Nadat fotograaf, schrijver en activist Shahidul Alam in een interview met Al Jazeera zijn kritiek had geuit over de gewelddadige wijze waarop de regering reageerde op de door studenten geleide protesten tegen de extreme onveiligheid in het verkeer, werd hij ’s nachts door de politie van zijn bed gelicht en gevangengezet. Sinds 6 augustus zit hij in de gevangenis en vrienden en familie van Alam maken zich ernstige zorgen over zijn afnemende gezondheid. Pas 11 september is de eerste hoorzitting, waarna hij veroordeeld kan worden tot veertien jaar gevangenisstraf.
  • Freemuse en PEN International zijn een zogenaamde ‘rapid action‘ begonnen om de onmiddellijke vrijlating van Alam te eisen. #freeshahidulalam

AFGHANISTAN

  • Vandaag, één dag na de Dag van de Persvrijheid, bereikte ons deze schrijnende verklaring van PEN International naar aanleiding van de tien vermoorde journalisten in Afghanistan:
    “Our hearts grieve over the tragic loss of lives in senseless violence in Afghanistan. The grief is compounded as among the fallen are witnesses to the carnage in Afghanistan – its writers and photographers, whose courageous journalism constantly reminded us of the horrors of daily life in the country. Its government must take immediate, effective steps to provide greater security to journalists in Afghanistan, as indeed, for all who live in the country,” said Salil Tripathi, Chair of the Writers in Prison Committee.

EGYPTE

  • De Egyptische dichter Gihan Omar kreeg geen uitreisvisum van de Nederlandse Ambassade om als een van de festivaldichters aanwezig te kunnen zijn tijdens Poetry International Rotterdam.
    Haar woorden klonken wel, onder andere op woensdag 30 mei in Leeszaal West Rotterdam.

EQUATORIAAL GUINEA

VERENIGDE STATEN

NICARAGUA

  • Honderden schrijvers, kunstenaars, intellectuelen, journalisten en academici schreven een open brief tegen het geweld en de onderdrukking in Nicaragua.
    U kunt de brief mede ondertekenen via dit mailadres: apoyonicaragua@gmail.com

NEDERLAND/NICARAGUA

  • “In koelen bloede”: Zembla vond 36 jaar later de opdrachtgever van de moord op de vier IKON-journalisten. Zij kwamen niet om in oorlogsgeweld, maar werden samen met de guerrillero’s die hen begeleidden bewust vermoord. Nu is de Nederlandse regering aan zet.

NEDERLAND

  • Column: “Persvrijheid? De dreiging komt van alle kanten.”
    Volkskrant-verslaggever Margriet Oostveen schreef een column naar aanleiding van de aanslag op het redactiekantoor van De Telegraaf en de reacties daarop vanuit de journalistiek en de overheid. “Bij krachttermen over persvrijheid moet je extra opletten,” aldus Oostveen. U kunt de column hier lezen.

MALTA

  • “Keep stories alive”
    THE DAPHNE PROJECT
  • Dit artikel in ‘De Tijd’ (via Blendle) geeft een overzicht van de onthullingen die 45 journalisten van 18 Europese media de voorbije dagen brachten met The Daphne Project, zes maanden na de moord op de Maltese onderzoeksjournaliste en politieke commentator Daphne Caruana Galizia.
  • Minister Owen Bonnici van Malta bracht een bliksembezoek aan Leeuwarden, waar hem een spervuur aan vragen wachtte over de nasleep van de moord op onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia. Bestuurslid Peter Abspoel van PEN Nederland: ‘Even Europol doesn’t agree with what you just said.”
  • Wat de premier van Malta betreft komt er geen nieuw onderzoek naar de moord op de journalist Daphne Caruana Galizia.

HONGARIJE

  • Ook dichter bij huis is het niet pluis: in Hongarije wordt het kritische geluid in de media gesmoord.
    De Magyar Hang (Hongaarse Stem): “We noemen dit de overlevingskrant,” zegt Gyorgy tot slot. “Niemand weet wanneer de situatie zal veranderen. Orbán zegt dat hij tot 2030 aan de macht wil blijven. Tot die tijd moeten we overleven.”

DIVERSEN

PEN INTERNATIONAL

  • De week waarin in Puna In India het jaarlijkse PEN-congres plaatsvindt, begint met een roep om gerechtigheid in Malta, Rusland en Turkije.
  • ‘We are appalled by reports that the Turkish authorities have requested an Interpol Red Notice against Ragıp Zarakolu, who faces a real risk of serious human rights violations or abuses if returned to Turkey. Should a Red Notice be issued, we urge the Swedish authorities and others to take all necessary steps to ensure Ragıp Zarakolu is not extradited or in any other way forcibly returned to Turkey’, said Jesper Bengtsson, President of Swedish PEN.

AANBEVELINGEN

INTERNATIONALE DAG VAN DE PERSVRIJHEID


PEN SPREEKT: Turkse schrijvers in ballingschap