Women Writers bijeenkomst

Een van de comité’s die PEN International rijk is, is het Women Writers Committee.
Op dag twee van het congres in Tokyo vergaderde het comité.

Door: Hester Knibbe

15 vrouwen hadden zich verzameld in de vergaderruimte op de 27e etage met uitzicht op nevel en wat vage contouren van gebouwen. Lopende de vergadering groeide het aantal tot ca. 25. Vrouwen uit alle delen van de wereld: Korea, Australië, China, Egypte, Jordanië, Senegal, Koerdistan, Nepal, Oostenrijk, Finland, Amerika, Brazilië en enkele uit Japan. Eén man telde het gezelschap, maar die was meegekomen als begeleider van zijn invalide moeder.

Er werden ervaringen uitgewisseld over hoe slecht de situatie in eigen land is: onderdrukking, niet gehoord of serieus genomen worden als vrouwelijke schrijver. Met name de Japanse PEN-leden klaagden over dat laatste. Koerdistan vertelde dat er in haar land regelmatig executies plaatsvinden, vooral van vrouwen die schrijven.
Maar er waren ook positieve geluiden. Judith Buckrich uit Melbourne vertelde dat daar elk jaar een ‘Women’s Day celebration’ plaatsvindt waarbij uit werk van vrouwen wordt voorgelezen. Dit jaar stonden vrouwen die werden vermoord of gevangengezet centraal.
De Finse afgevaardigde meldde dat haar centrum een anthology heeft uitgebracht van vervolgde schrijfsters, met de nadruk op Roma’s.
Er zou een prijs moeten komen om schrijfsters te stimuleren, werd geopperd.
Er zou jaarlijks een schrijfbijeenkomst voor vrouwen moeten worden gerealiseerd, zodat ze een week samen zouden kunnen werken, was het idee. Om elkaar te stimuleren.

Het Women Writers Committee heeft inmiddels een eigen facebook pagina: Our voice. Bewust is gekozen voor een naam zonder ‘women’ erin om in sommige landen makkelijker te kunnen opereren.

Op mijn vraag waarom er geen mannen bij de vergadering waren, werd weinig vriendelijk gereageerd. Mannen begrepen hun probleem niet, met mannen erbij konden ze hun hart niet luchten, wat ze zeiden zou tegen ze gebruikt kunnen worden zodra ze thuis waren, werd me geleerd.
Maar onze mannelijke collega’s hier hebben toch het Charter ondertekend, reageerde ik verbaasd. Zonder dialoog valt weinig te bereiken, alleen klagen tegen elkaar biedt weinig perspectief, vrouwen moeten mannen juist voor hun karretje spannen en een congres als dit is daar een uitgelezen gelegenheid voor, probeerde ik.
Vrouwen moeten eerst samen sterk staan voordat er met mannen kan worden overlegd, was de algehele teneur.
En plots voelde ik mij wereldvreemd, een poldermodelletje uit het dorp Het Rijke Westen tussen vrouwen die midden in het echte leven leken te staan. Ik, met mijn gemakkelijke westerse kijk op en oplossingen voor hun problematiek.

Zeker is dat een Dolle Mina opstelling geen optie is in landen waar na gevangenschap mogelijk een executie wacht. Maar wat-en-hoe-dan-wel was de impasse die de bijeenkomst kenmerkte. Naar strategieën en praktische oplossingen werd nauwelijks gezocht.
Daardoor dreigt het comité te verzanden in een vrouwenpraatgroep. Mannen worden zorgvuldig op afstand gehouden, elke dialoog met ze wordt vermeden.
De Finse en Australische PEN vormen in deze een positieve uitzondering. Zij dragen bij aan het zichtbaar maken van het werk van vrouwelijke collega’s die niet (mogen) worden gehoord.
Wellicht is dat voorlopig de voornaamste bijdrage die PEN-centra uit de westerse landen kunnen leveren: goede schrijfsters voor het voetlicht brengen die in hun land niet de mogelijkheid krijgen zich literair te manifesteren.

De volgende conferentie van het Women Writers Committee zal in 2012 worden gehouden in Korea, aansluitend op het PEN-congres.