WiPC Jaarverslag 2009
‘If we do not speak out now, there will be no one left to speak for those who cannot, whether they are ethnic minorities, the disadvantaged or the persecuted’ – Lasantha Wickramatunga (Sri Lanka, vermoord op 8 januari 2009)
WiPC Jaarverslag 2009
(door Job Degenaar)
De loop van het jaar gebloemleesd
Wie een jaar beoordeelt op wat er wereldwijd op het gebied van mensenrechten in het algemeen en het recht op de vrijheid van meningsuiting is bereikt, komt tot teleurstellende conclusies. Dat betekent niet dat je de brui moet geven aan alle inspanningen, want ieder jaar worden er kleine successen geboekt die vermoedelijk achterwege waren gebleven als organisaties als Amnesty International, Human Rights Watch, IFEX en International PEN hun druk niet wereldwijd zouden hebben opgevoerd jegens regimes die mensenrechten met voeten treden.
De actiefste afdeling van International PEN, International Writers in Prison Committee, richtte haar campagnes in 2009 met name op de Amerika’s, op landen als Mexico (waar de omstandigheden voor schrijvers dramatisch verslechterd zijn), Cuba, Venezuela, Bolivia en Colombia. Verder stonden vooral Aziatische landen als Oezbekistan, Uyghur, Vietnam, China en Myanmar (Birma) en Zuidoost Europa (waaronder de Balkanstaten) centraal.
In 2009 heeft International WiPC ruim 900 cases onderzocht. Wereldwijd geboekstaafd werden minstens 35 schrijvers vermoord, verdwenen er 6, werden er 151 gevangen genomen, 197 langdurig juridisch vervolgd, 57 met de dood bedreigd, 98 met andere ernstige bedreigingen en 94 fysiek aangevallen of ‘ill-treated’ (zodanig behandeld dat ze ziek werden). Daartegenover werden 52 schrijvers/uitgevers/journalisten vrijgelaten, mede door grote internationale druk door acties van International PEN en het WiPC.
Een selectie uit de cases per maand:
Januari
7/1 In Kameroen is Lewis Medjo, kritisch uitgever van de krant Douala Weekly, tot drie jaar veroordeeld omdat hij foutieve informatie over president Biya verspreid zou hebben.
8/1 Schrijver en uitgever van de Sunday Leader in Sri Lanka, Lasantha Wickramatunga, wordt na een groot aantal doodsbedreigingen op 8 januari vermoord. Hij schreef vooral over corruptie, regeringspolitiek en de langdurige burgeroorlog in het Tamilgebied. Enkele dagen daarvoor voorspelde hij zijn moord, wat postuum gepubliceerd werd in zijn krant: “I hope my assassination will be seen not as a defeat of freedom but an inspiration for those who survive to step up their efforts… People often ask me why I take such risks and tell me it is a matter of time before I am bumped off. Of course I know that: it is inevitable. But if we do not speak out now, there will be no one left to speak for those who cannot, whether they are ethnic minorities, the disadvantaged or the persecuted”.
16/1 Uitgever/columnist/hoogleraar Orel Zambrano wordt in Venezuela doodgeschoten, drie dagen na een poging tot moord van een andere uitgever. Weken daarvoor had hij uitgebreid over drugskoeriers geschreven.
17/1 De Vietnamese journalist Nguyen Viet Chien wordt vrijgelaten nadat hij 8 maanden van de twee jaar heeft uitgezeten. De situatie m.b.t. de vrijheid van meningsuiting blijft echter zorgelijk in Vietnam. Er zitten nog altijd veel schrijvers gevangen.
International PEN organiseerde een wereldwijde protestactie op 19 januari voor Liu Xiaobo, leidend dissident schrijver, mensenrechtenactivist en vroegere president van het Independant Chinese PEN Centre. Hij werd opgepakt omdat hij, samen met 300 andere Chinezen, Charter 08 ondertekende, een manifest waarin voor democratische hervormingen gepleit wordt, naar het voorbeeld van de Tsjecho-Slowaakse Charter 77.
19/1 In Rusland wordt journalist/advocaat Stanislav Markelov in Moskou op straat doodgeschoten. Enkele uren voor zijn moord protesteerde hij tegen de vervroegde vrijlating van een Russische legerofficier die veroordeeld was voor de moord op een Tjetjeens meisje.
Op 20/1 wordt de Australische schrijver Harry Nicolaides tot drie jaar celstraf veroordeeld in Thailand omdat hij de monarchie had beledigd in een passage van een van zijn romans. Die handelt over de oudste zoon van de Thaise koning. 23 Februari kwam hij vrij via een koninklijk pardon.
Februari
Op 19/2 worden alle verdachten van de moord op schrijfster/politiek activiste Anna Politkovskaja (zie de eerdere WiPC-jaarverslagen) vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.
15/2 De Birmese komiek Zargana (zie het WiPC-jaarverslag van 2008) krijgt 24 jaar strafvermindering. Hij moet nu geen 59, maar ‘slechts’ 35 jaar gevangenisstraf uitzitten vanwege zijn vredelievende oppositie-voering en kritiek op de regering (zie het WiPC-jaarverslag 2008).
18/2 De Uyghurse historicus/schrijver Tohto Tunyaz (schrijversnaam Tohti Muzart) wordt na 11 jaar vrijgelaten uit de gevangenis. Zijn vrouw en kinderen leven sinds zijn detentie in Japan en hebben gevraagd of hij naar Japan mag vertrekken voor medische behandeling en voor voortzetting van zijn studie in Tokyo.
19/2 Onze Honorary Member, schrijver en opposieactivist Mamadali Makhmudov (Oezbekistan) zit inmiddels tien jaar gevangen en heeft een zeer zwakke gezondheid. Hij werd op 19 februari 1999 gearresteerd na een serie explosies in Tashkent. De aanklachten tegen hem waren: bedreiging van de president, bedreiging van de constitutionele wet, het organiseren van verboden verenigingen en religieuze bijeenkomsten en het organiseren van een criminele groep. Zijn arrestatie hield verband met zijn contacten met de verbannen oppositieleider Muhammed Salih, die momenteel in Noorwegen in ballingschap leeft. Zijn arrestatie en die van andere activisten leidden tot internationale verontwaardiging. Makhmudov is zwaar gemarteld, ook tijdens zijn detentie. Zijn omstandigheden zijn nog steeds erbarmelijk en zijn gezondheid uitermate zwak. PEN Nederland protesteerde in 2008 fel tegen zijn vrijheidsberoving en vroeg om zijn onmiddellijke vrijlating op humanitaire gronden.
26/2 Kunchok Tsephel Gopey Tsang, een Tibetaanse internetschrijver, wordt opgepakt en vastgehouden zonder officiële beschuldiging. Zijn huis wordt doorzocht en zijn computer ingenomen. Hij is schrijver en uitgever van de website Chomei (De lamp), dat de Tibetaanse taal, cultuur en literatuur promoot. Hij was in 1995 ook al opgepakt door de Chinese autoriteiten.
Maart
4/3 Het bericht komt dat de Sri-Lankaanse dagbladuitgever Nadesapillai Vithyatharan gearresteerd is en in de gevangenis een ill-treatment krijgt vanwege zijn legitieme rapportage over de problemen in zijn land, in weerwil van artikel 19 van de door Sri Lanka ondertekende internationale mensenrechten. Sinds maart 2008 worden ook de Tamil-journalisten V. Jasikaran en J. S. Tissainayagam vastgehouden. De laatste heeft een zwakke gezondheid en mag slechts beperkt familie ontvangen. Ze worden ervan beschuldigd geld te hebben ontvangen van de Liberation Tigers of Tamil Elam (LTTE). Hoogstwaarschijnlijk zijn ze gearresteerd vanwege hun berichtgeving over het continue conflict tussen regeringstroepen en de LTTE. Beide journalisten zouden zijn gemarteld en eveneens een ‘ill treatment’ hebben gekregen.
12/3 De Iraans-Amerikaanse televisie-journalist en schrijver Roxana Sabera zit sinds januari 2009 zonder aanklacht in de beruchte Evin-gevangenis in Teheran. Ze werd gearresteerd toen ze wijn kocht, wat in Iran verboden is, maar in ruime mate verkrijgbaar is op de zwarte markt. Normaal wordt men na enkele dagen weer vrijgelaten. Ze werkte voor internationale media, o.a. BBC. Haar perskaart werd in 2006 door het Ministerie van cultuur en de Islamitische Wacht ingetrokken. Ze ging echter ‘illegaal’ door met het schrijven van korte nieuwsitems, met toestemming overigens van de regering. Internationaal ontstond een storm van kritiek op de arrestatie. Op 11 mei werd ze vrijgelaten.
19/3 In China worden twee journalisten, Yang Zili en Zhang Honghai, vrijgelaten, nadat ze hun achtjarige gevangenisstraf hadden uitgezeten. Er is echter grote bezorgdheid over de overige gevangenen, onder wie Xu Wei, die in detentie geestesziek is geworden en in afzondering wordt gehouden in de gevangenis van Yanging, ten noordwesten van Beijing.
24/3 In Iran is internetschrijver Omidreza Mirsayafi onder verdachte omstandigheden gestorven in de Evin-gevangenis in Teheran. Hij werd beschuldigd van vernedering van en propaganda tegen het regime’ en zat twee en een half jaar gevangen. De autoriteiten verklaarden dat hij aan een overdosis aan medicijnen gestorven zou zijn, die hij nam vanwege zijn depressies. Mirsayafi ontkende de beschuldigingen en schreef in een brief aan Reporters Sans Frontiers:
‘I am a cultural and not a political blogger. Of all the articles I have posted online, only two or three were satirical. I did not mean to insult anyone.’
27/3 International WiPC bericht dat zeker 13 Chinese gevangen dissidente schrijvers, veelal op internet actief, ernstig ziek zijn en medische zorg ontberen, onder wie Zhang Jianhong, die een spierziekte heeft, Xu Wei, die geestesziek werd in de gevangenis, Yang Maodong, die een zwakke gezondheid heeft vanwege een ’ill-treatment’ in de gevangenis, en Zheng Yichun, die diabeticus is en deels verlamd is ten gevolge van een hersenbloeding.
31/3 De Mexicaanse uitgever van El Diario de los Altos, Miguel Ángel Casillas, wordt met de dood bedreigd door Los Zetas, een paramilitaire criminele drugsbende in Jalisco State, samen met zijn familie en journalisten van de krant, na een kritisch artikel van hem over een stuwdam-project in de regio.
April
9/4 Er is grote bezorgdheid over twee van de zeven schrijvers die vastzitten in Vietnam, nadat ze gearresteerd werden in september 2008 tijdens een vreedzame demonstratie. Het betreft de onafhankelijke journalisten en bloggers Nguyen Hoang Hai en Pham Thanh Nghien, die een zeer zwakke gezondheid hebben ten gevolge van een ill-treatment.
9/4 Bij International WiPC komt het bericht binnen dat de ambassade van Kazakhstan in Den Haag een gesprek met PEN Nederland wil (zie verderop). Aanleiding is een anonieme brief die binnen is gekomen,via de ambassade, bij het presidentieel bureau van Kazakhstan en die namens PEN Nederland zou zijn geschreven. Daarin protesteert de schrijver tegen de detentie van Ramazan Yesergepov, hoofdredacteur van het weekblad Alma-Ata-Info. President Nursultan Nazarbayev heeft een bericht voor ons dat volgens diplomatiek protocol alleen via de ambassade kan worden verstrekt. Hester Knibbe en ik zijn op 17 april naar de ambassade geweest, waar we spraken met regeringsadviseur Aidar Shakenov, die zich zeer betrokken toonde bij de zaak Yesergepov. Hij zou ons op de hoogte houden van nadere ontwikkelingen en gaf een andere lezing van diens arrestatie dan die van International PEN. Volgens International PEN was Yesergepov in het ziekenhuis gearresteerd vanwege zijn kritische houding en het laten uitlekken van staatsgeheimen. De heer Shakenov berichtte ons dat Yesergepov thuis gearresteerd was omdat hij weigerde te getuigen voor een rechtszaak, wat een misdaad is in Kazakhstan (dat juridisch gezien deels nog wortelt in oude Sovjet-wetten). De heer Shakenov ging ervan uit dat Kazakhstan snel op weg is een democratie te worden naar westers voorbeeld en overhandigde ons bemoedigende stukken.
Mei
3/5 World Press Freedom Day. Wereldwijd worden er kaarten- en brievenacties georganiseerd m.b.t. de voor journalisten snel verslechterende situatie in Mexico en andere Amerikaanse staten, zoals Venezuela en Cuba.
3/5 De Mexicaanse journalist Carlos Ortega Samper van El Tiempo de Durango wordt doodgeschoten. Ortega staat bekend om zijn kritische verslagen over de corruptie bij locale overheden. Een paar dagen daarvoor was hij bedreigd.
5/5 De processen zijn begonnen tegen de Turkse schrijver Nedim Gürsel, woonachtig in Frankrijk vanwege zijn boek Daughters of Allah, dat in Istanbul werd uitgegeven. Het boek zou bedreigend zijn voor de openbare veiligheid en aanzetten tot haat.
14/5 Onze Honorary Member Daw Aung San Suu Kye wordt naar de gevangenis gebracht omdat ze een Amerikaan had binnengelaten, die naar haar woning was komen toezwemmen. Sinds 1989 heeft ze vrijwel onondergebroken huisarrest in Rangoon. Ze won in 1990 overweldigend de verkiezingen, wat niet erkend werd door de militaire machthebbers. Wereldwijd worden protestbrieven vanwege de recente gevangenneming verzonden. De detentie komt de machthebbers goed uit i.v.m. de naderende verkiezingen.
15/5 Het schokkende bericht komt binnen dat, sinds januari van dit jaar, vier Russische uitgevers/journalisten, te weten, Yury Grachev, Vladim Rogozhin, Vyacheslav Yaroshenko en Maxim Zolotarev, allen woonachtig en werkend buiten Moskou vermoord zijn vanwege hun kritische artikelen over misstanden bij lokale overheden. Sinds 1999 zijn in Rusland 16 journalisten vermoord, waarvan slechts één zaak is opgelost.
19/5 De Cubaanse directeur van Habana Press, Alberto Santiago Du Bouchet, is tot drie jaar celstraf veroordeeld op 12 mei vanwege zijn “disrespect for authority”. De omstandigheden zijn onduidelijk. Hij zou geen eerlijk proces hebben gehad en evenmin contact met een advocaat.
27/5 De prominente Syrische schrijver Michel Kilo, journalist van het vooraanstaand Libanees dagblad Al-Nahar en het op London gebaseerde Arabisch-talige Al-Quds Al-Arabi, is vrijgelaten. Hij kreeg op 13 mei 2007 drie jaar gevangenisstraf toegewezen vanwege zijn dissidente geschriften en hervormingsgerichte activiteiten.
26/5 Eliseo Barrón Hernández, Mexicaans misdaadverslaggever van La Opinión, wordt vermoord, de tweede journalist van deze maand. Hij ontdekte recentelijk een corruptieschandaal bij de politie. Sinds 2004 zijn er 22 schrijvers/journalisten in Mexico vermoord.
Juni
13/6 Bij de Iraanse verkiezingsuitslag ten gunste van Mahmoud Ahmadinejad worden vreedzame demonstranten, onder wie schrijvers, uitgevers en journalisten opgepakt. Een aantal van hen, aanhangers van Mir Hossein Mousavi, die de verkiezingen onrechtmatig vond, zit nog vast.
Op 13/6 wordt de Vietnamese jurist en dissident schrijver Le Cong Dinh gearresteerd vanwege het ‘verspreiden van propaganda tegen de staat’, waarvoor hij 20 jaar celstraf kan krijgen. Hij zou onheuse berichten aan buitenlandse media hebben verstrekt en daarin de minister-president hebben aangevallen. Hij werkte o.m. voor de BBC en de RFA (Radio Free Asia).
Op 19/6 werd Honorary Member Daw Aung San Suu Kye 64. Een groot aantal felicitaties en bemoedigende brieven in 64 woorden, waaronder ook een van WiPC Nederland, wordt naar haar toegezonden ter gelegenheid van haar verjaardag. Ze bracht bijna 19 jaar in huisarrest door.
24/6 Prominent dissident schrijver Liu Xiaobo, vroegere voorzitter en bestuurslid van Independant Chinese Centre, is formeel in staat van beschuldiging gesteld. Hij werd gearresteerd wegens zijn rol bij Charter 08, een verspreid document waarin, naar het voorbeeld van Charta 77, opgeroepen werd tot politieke hervorming en respecteren van mensenrechten. Liu zit al vijf jaar gevangen wegens zijn protesten tijdens de Tianamen-plein-rellen (1989) en riskeert nog eens vijf jaar cel. In januari 2009 tekenden 300 schrijvers het verzoek om zijn vrijlating.
Juli
10/7 Uit het autonome Uyghur komt het bericht dat Iham Toti, schrijver-hoogleraar en lid van Uyghur PEN Centre, in Bejing gearresteerd is na zijn artikel op internet, waarin hij zich kritisch uitliet over Nur Bekri, voorzitter van Xinjiang Uyghur Autonomous Regional People’s Government, die zijn steun betuigde aan de Han-Chinezen tijdens de onregelmatigheden. Ook schreef hij kritisch over de etnische onrust in Urumqi.
12/7 en 14/7 In Mexico worden de uitgevers-journalisten Ernesto Montañez Valdivia en Martín Javier Miranda Avilés vermoord. De motieven voor de moorden zijn nog onbekend. Beiden schreven in hun nieuwsmedia over criminele activiteiten, ook in politiecircuits. Ook verkopers van hun kranten werden bedreigd.
15/7 Russisch journaliste en mensenrechtenverdedigster Natalia Estemirova wordt vermoord. Zij werkte samen met Anna Politkovskaja en bracht misdrijven aan het licht van Russische soldaten in Tjetjenië. De Russische regering start een onderzoek. Ondanks herhaalde bedreigingen bleef ze doorwerken.
27/7 De Tibetaanse schrijver en uitgever Tashi Rabten (schrijversnaam Te’urang) wordt zonder aanklacht gearresteerd, vermoedelijk vanwege zijn kritische geschriften, o.m. de bundeling ‘Written in blood’, over de protesten in Lhasa in maart 2008.
Augustus
6/8 International PEN is gealarmeerd door een serie beoogde maatregelen in Venezuela die het schrijven en openbaar maken van vrij gedachtengoed onmogelijk maken. Het betreft voorstellen die zouden kunnen leiden tot zware gevangenisstraffen voor schrijvers en journalisten die de autoriteiten bekritiseren.
6/8 Sara Whyatt bericht dat er in het eerste halfjaar van 2009 in 98 landen 644 cases zijn in verband met gevangenschap, aanvallen en moorden op schrijvers, journalisten en uitgevers. 22 van hen werden vermoord om de uitoefening van hun beroep. Meer dan 200 van hen zitten lange gevangenisstraffen uit.
7/8 In Gambia zijn zes journalisten voor twee jaar cel veroordeeld. De reden was dat ze president Yahya Jammeh hadden beledigd. Ze riskeren nog eens vier jaar als ze geen 10.000 dollar kunnen betalen voor hun vrijlating. Het betreft Emil Touray, Sarata Jabbi-Dibba, Pa Modou Fall (algemeen secretaris en vice-president van de Gambia Press Union, Pap Saine, Ebrima Sawaneh (publicist en uitgever van het onafhankelijke dagblad The Point) en Sam Sarr (uitgever van het nieuwsblad Foroyaa).
10/8 De Oezbeekse journalist Dilmurod Saidov krijgt twaalf jaar cel. De aanklacht is valsheid in geschrifte. Hij wordt volgens insiders gestraft vanwege zijn reportages over corruptie en zijn activisme voor boerenrechten.
11/8 International PEN ageert fel tegen het vonnis over onze honorary Member, de Birmese Daw Aung San Suu Kye, die op deze dag nog eens tot achttien maanden gevangenisstraf werd veroordeeld, omdat een Amerikaan haar woning was binnengedrongen. Het juridische besluit werd onthaald op een wereldwijde storm van verontwaardiging. Natuurlijk bleef ook PEN Nederland niet afzijdig en protesteerde met klem bij de Birmese autoriteiten en haar vertegenwoordigers.
12/8 Goed nieuws. De Chinese dissident Zhang Lin, die vijf jaar cel kreeg vanwege ‘subversieve’ artikelen die hij op internet publiceerde in 2003, 2004 en 2005 en die in februari 2010 zou vrijkomen, wordt vrijgelaten, mede onder druk van mensenrechtenorganisaties, waaronder PEN.
21/8 Het schokkende bericht komt binnen dat Ramazan Yesergepov alsnog drie jaar gevangenisstraf krijgt omdat hij ‘staatsgeheimen’ zou hebben gepubliceerd in zijn krant Alma-Ata-info. Het proces vond plaats achter gesloten deuren. PEN Nederland heeft geprotesteerd bij de Kazakhstaanse zaakgelastigde (zie ook 9/4) in Nederland, de heer Anuar Akhmetov en om bemiddeling van president Nazarbayev verzocht. Aidar Shakenov, werkzaam bij de ambassade, zond n.a.v. deze brief WiPC Nederland een bericht waarin staat dat gevangisstraf legitiem is zodra de staatsveiligheid in het geding is.
3/9 Tamil-journalist Jayaprakash Sittampalam Tissainayagam krijgt 20 jaar gevangenisstraf met zware werkzaamheden vanwege zijn kritische geschriften en activiteiten als uitgever. Hij kreeg een ‘ill-treatment’ in de gevangenis. Zijn gezondheid is zorgelijk.
September
03/09 Zes journalisten in Gambia, Emil Touray, Sarata Jabbi-Dibba, Pa Modou Fall, Pap Saine, Ebrima Sawaneh en Sam Sarr, krijgen generaal pardon tijdens de Ramadan-periode, waarin vergevingsgezindheid onder moslims wordt aangemoedigd. Ze waren op 6 augustus allen tot 2 jaar gevangenisstraf veroordeeld vanwege belediging van President Yayha Jammeh.
25/09 In Mexico wordt online-columnist Norberto Miranda Madrid door onbekenden doodgeschoten nadat hij schreef over drugskartels in de Chihuahua-staat, waarmee het aantal vermoorde journalisten alleen al dit jaar op vijf komt.
Oktober
02/10 Het hernieuwde handboek van het WiPC, ‘Guide to Defending Writers Under Attack’, is voor alle WiPC’s in digitale versie beschikbaar via de website www.internationalpen.org.uk
14/10 Negen Vietnamese dissidente schrijvers zijn in staat van beschuldiging gesteld vanwege het verspreiden van anti-regering-propaganda, o.a. de bekende priester-schrijver Nguyen Van Ly, die 8 jaar tegen zich hoorde eisen. Voor een verslechtering van zijn gezondheid wordt ernstig gevreesd.
26/10 De Canadees-Iraanse journalist en toneelschrijver Maziar Bahari wordt op borgtocht van 300.000 dollar vrijgelaten, twee dagen voor de geboorte van zijn baby.
De beschuldigingen tegen hem vanwege zijn aandeel in de Fluwelen Revolutie tijdens de Iraanse presidentverkiezingen blijven echter gehandhaafd. Er worden nog zo’n honderd oppositieleiders en dissidenten vastgehouden.
November
02/11 In China krijgt dissident schrijver Guo Quan tien jaar gevangenisstraf opgelegd vanwege subversief gedrag tegen de macht van de staat. Op dezelfde dag wordt de Mexicaanse journalist José Bladimir Antuna García van Tiempo de Durango ontvoerd en vermoord in Durango.
15/11, Dag van de Gevangen Schrijver. Marian Botsford Fraser, voorzitter van de internationale PEN, deelt mee dat er over de hele wereld sinds 15 november 2008 35 journalisten zijn vermoord vanwege hun vreedzame meningsuiting. PEN onderzoekt ongeveer 1000 cases. Ongeveer 200 auteurs zitten gevangen. Sommigen hebben vonnissen gekregen van meer dan 20 jaar. Anderen worden bedreigd en/of gemarteld. Omstreeks deze voor het WiPC belangrijke dag zijn er protestbrieven verzonden naar verantwoordelijken inzake de in staat van beschuldiging gestelde Maziar Bahari (Iran), inzake de detentie van singer-songwriter Lapiro de Mbanga (Kameroen), die gevangen zit vanwege zijn teksten en kritiek op de regering, inzake de detentie van Liu Xiaobo (China) en inzake de falende opsporing van de moordenaars van Natalia Estemirova (Rusland).
17/11 Op Sri Lanka worden na 19 maanden vastgehouden te zijn uitgever Vetrivel Jasikaran en zijn vrouw vrijgelaten. Journalist Jayaprakash Sittampalam, die opgepakt was in verband met dezelfde zaak- het hebben van banden met terroristische organisaties – blijft gevangen.
18/11 De Cubaanse schrijfster Yoani Sánchez en fellow bloggers zijn op 6 november door veiligheidsagenten mishandeld toen ze op weg waren naar een vreedzame demonstratie. Cuba houdt nog altijd 26 schrijvers gevangen vanwege hun kritische houding jegens de overheid.
Op 18/11 worden in Den Haag tijdens een geslaagde poëzieavond van het Crossing Border Festival vijf Oxfam Novib PEN-awards uitgedeeld, bedoeld voor de Iraans-Canadese journalist Maziar Bahari, de vooraanstaande in ballingschap levende Georgische schrijver Irakli Kakabadze, aan Sonali Samarasighe, de weduwe van de vermoorde hoofdredacteur van het Sri Lankaanse dagblad de Sunday Leader, de Colombiaanse, journalist Daniel Coronell, die zich kritisch uitliet over banden tussen president Uribe en de beruchte drugshandelaar Pablo Escobar. De Vietnamese auteur-journaliste Chi Dang kon zelf de award in ontvangst nemen. Ze is een persona non grata in Vietnam vanwege haar inzet voor mensenrechten en vrijheid van meningsuiting.
23/11 De Tibetaanse internetschrijvers Kunchok Tsephel Gopey Tsang, o.m. beheerder van een website met informatie over cultuur en religie in Tibet en beschuldigd van het uitlekken van staatsgeheimen, en Kunga Tseyang, een monnik, die o.m. geschreven had dat de Chinese autoriteiten hun excuses moesten aanbieden aan de Dalai Lama, hebben respectievelijk 15 en 10 jaar gevangenisstraf gekregen, hetgeen in strijd is met artikel 19 van het International Covenant on Civil and Political Rights, dat China ondertekend heeft.
Op 30/11 valt Eritrea onder de Universal Periodic Review van United Nations Human Rights Council, waardoor het land veel nauwkeuriger gevolgd kan worden, iets wat PEN toejuicht, daar tenminste 5 journalisten en 11 politici gevangen worden gehouden zonder formele staat van beschuldiging, inclusief Dawit Isaac. Vier andere journalisten stierven sinds september 2001 in afzondering. Vrijheid van meningsuiting is daar op dit moment ver te zoeken.
December
17/12 International WiPC ontvangt een reactie van het Baku Court in Azerbeidjan over de zaak tegen de journalisten Sardar Alibeili en Faramaz Nozruzoglu, die beiden tot 3 maanden gevangenisstraf veroordeeld zijn. Het vonnis werd uitgesproken op 22 augustus 2009. Zij waren beschuldigd van ‘defamation’ in artikelen die in de Nota–nieuwsbladen gepubliceerd werden. De zaak werd opnieuw bezien door protesten vanuit (International) WiPC.
25/12 Liu Xiaobo, vroeger voorzitter en bestuurslid van het Independant Chinese Centre, wordt tot 11 jaar gevangenisstraf veroordeeld vanwege zijn ondertekening van Charta 08, een document dat oproept tot politieke hervorming en mensenrechten. De aanklacht is opruiing tot subversie. WiPC/PEN Nederland protesteert met grote verontwaardiging tegen deze beslissing.
Overige activiteiten WiPC
In het blad Kinderen eerst (Unicef) publiceert WiPC Nederland in januari een artikel,‘Drie maal schrijvers in de verdrukking’: Aung San Suu Kye, Salman Rushdie en Roberto Saviano worden daarin belicht.
In mei wordt een verslag naar Sara Whyatt gestuurd met gegevens van ons WiPC en over de activiteiten in het afgelopen jaar.
Een vertaling van de Iraanse, in Zweden in ballingschap levende schrijfster Azar Mahloujian verschijnt in juni in het literaire tijdschrift Ballustrada. Titel: Welkom in mijn ballingschap.
In september levert WiPC Nederland informatie aan n.a.v. een dissertatieonderzoek m.b.t. censuur door Danielle McReynolds bij de Kingston University (Londen).
In december ontvangt het WiPC diverse bemoedigende reacties van leden die de wenskaartenactie begin december ondersteunen door kaarten te sturen naar gevangen collega’s. Daarbij is één kritische, afkomstig van een auteur die het oneens is met de zijns inziens weinig kritische opstelling van International PEN t.a.v. de gevangen Baskische schrijfster Teresa Toda. Zij zou nooit openlijk afstand hebben genomen van de terreurdaden van de ETA.
Gevangen woorden
Bij Taleninstituut Babel is ter gelegenheid van diens vijfentwintigjarig bestaan de bloemlezing Gevangen woorden verschenen waarin 25 gedichten, in origineel en in vertaling, van 25 dichters te vinden zijn. In samenwerking met PEN Nederland en het Writers in Prison Committee hebben Idskje van Giffen en ik een keuze gemaakt uit het werk van hedendaagse bekende en minder bekende dichters uit verschillende taalgebieden. Wat deze dichters met elkaar gemeen hebben, is dat hun vreedzame uitingen veelal buitengewoon ernstige vormen van straffen en/of gedwongen ballingschap tot gevolg hadden. Er is werk opgenomen van onder anderen Abdellatif Laâbi, Ariel Dorfman, Jack Mapanje, Yang Lian, Zargana, Reiner Kunze, Shi Tao, Ángel Cuadra, Faraj Bayrakdar en Irina Ratoesjinskaja. Het boekje is bij de boekhandel te bestellen en kost € 12, 50. ISBN/EAN 978-90-8588-013-4.
Dankwoord
Ik dank het bestuur van PEN Nederland en Ilse Starkenburg voor hun steun bij de activiteiten die het WiPC in 2009 ontplooid heeft.
