Winternachten 2021: It’s Up to Us

‘Wanneer de haat groeit, moet de liefde daar bovenuit groeien.’*

De eerste gestreamde editie van het Haagse literaire festival Winternachten heeft dit jaar ‘It’s Up to Us’ als thema. Arnon Grunberg beet op de openingsavond het spits af vanuit New York met zijn lezing ‘De religie groepsidentiteit’.
In zijn reactie op de gehouden voordrachten wees hij erop dat het gevaarlijke element van ‘us’ is dat mensen je leven gaan dicteren en dat wie niet meedoet gevaarlijk is.
Daarna volgden bijdragen van: Eva Meijer, Selena Godden, Raoul de Jong, Jaap Tielbeke en Simon(e) van Saarloos. De bijdragen van de auteurs zijn op www.writersunlimited.nl terug te lezen.

Aan het einde van de avond ontving Tsitsi Dangarembga de PEN Award for Freedom of Expression voor haar strijd voor de vrijheid van meningsuiting. De Zimbabwaanse auteur debuteerde in 1988 met Nervous Conditions waar ze de Commonwealth Writers’ Prize voor kreeg. Haar roman This Mournable Body stond in 2020 op de shortlist van de Booker Prize.
De 61-jarige Tsitsi Dangarembga is behalve schrijver ook filmmaker, toneelschrijver en activist. Voor haar werk als schrijver en haar werk als activist put ze uit dezelfde bron.
‘Het gaat erom,’ zegt Dangarembga, ‘dat je je kunt verbeelden dat de situatie waarin je je bevindt ander is of wordt.’
In Zimbabwe protesteert ze vreedzaam tegen het regime; tegen de manier waarop macht misbruikt wordt in haar vaderland. In de zomer van 2020 werd ze opgepakt tijdens een protest en bracht ze een nacht in de cel door. Op borgtocht werd ze vrijgelaten.
‘The conditions in prison are appalling,’ zegt ze daarover.
De rechtbank riep haar na twee maanden weer op: ze werd gedwongen haar paspoort in te leveren en zich iedere week bij de politie te melden tot haar zaak voorkomt. Dit is de status-quo van Tsitsi Dangarembga. PEN International heeft veelvuldig opgeroepen de vervolging van Dangarembga te staken.
Toch wil ze op deze Winternachten-avond niet ‘the voice of the voiceless’ genoemd worden.
‘I am a citizen participating in my society,’ brengt ze daartegenin.

– Sophie Zijlstra, PEN-lid

* Selena Godden, We could be heroes, bijdrage Winternachten 2021.