Dag van de politieke leugen
Om aandacht te vragen voor de ruim veertig Chinese dissidente schrijvers die gevangen zitten voor hun geweldloze oproep tot meer democratische vrijheden in China, zijn er op 20 maart a.s. wereldwijd in meer dan 50 steden lezingen waarin gedichten van Nobelprijswinnaar voor de Vrede, dr. Liu Xiaobo, centraal staan. In Nederland wordt die dag op diverse literaire podia een gedicht voorgelezen.
De Berlijnse Peter Weiss Stichting voor Kunst en Politiek heeft in 2006 twintig maart uitgeroepen tot de Dag van de Politieke Leugen: de dag dat Amerikaanse en Britse troepen in 2003 Irak binnenvielen. Jaarlijks worden de WorldWide Readings gehouden. Zo zijn onder meer de vermoorde journaliste Anna Politkovskaja, die kritisch stond tegenover Poetin, en de Chinese dichter Lu Xun, die het reactionaire beleid van de Guomindang onder Chiang Kai-Shek kritiseerde, en de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish herdacht.
Op 10 december ontving Liuh Xiaobo, dichter en mensenrechtenactivist, de Nobelprijs voor de Vrede 2010. Hij was verbonden aan de Beijing Normal University en was buiten China werkzaam aan verscheidene universiteiten, o.m. in Oslo, Hawaï en New York. In het voorjaar van 1989 verliet hij New York en ging naar zijn geboorteland terug, waar hij een cruciale rol speelde bij de pro-democratische beweging. Tijdens de opstand op het Tiananmenplein ging hij in hongerstaking om de studenten te steunen en voorkwam veel bloedvergieten door zijn oproep tot geweldloosheid aan de studenten.
Xiaobo is een van de initiatiefnemers van Charta 08, een manifest waarin gepleit wordt voor meer democratische vrijheden in China. Hij zit een celstraf van elf jaar uit vanwege zijn kritische uitspraken over democratie en de Communistische Partij van China.
Je wacht op mij met ’t stof
– voor mijn vrouw, die elke dag wacht
niets rest je in jouw naam, niets
dan op me te wachten, samen met het stof van ons thuis
al die lagen
bijeen, overlopend, in geen hoek
wil je de overgordijnen open trekken
de roerloosheid van het licht verstoren
boven de boekenplank is het met de hand
geschreven etiket verstoft
op het tapijt ademt het patroon het stof in
als je de pen graag een stofpunt wilt geven
wanneer je me een brief schrijft
worden mijn ogen door pijn gestoken
je zit daar de hele dag lang
durft niet te bewegen
uit angst dat je voetstappen het stof zullen vertrappen
je probeert je adem in te houden
en gebruikt de stilte om een verhaal te schrijven.
In ogenblikken als deze
is het verstikkende stof
de enige bondgenoot
jouw visie, adem en tijd
doordringen het stof
in de diepte van je ziel
wordt de tombe centimeter na centimeter
vanaf de voeten opgestapeld
komt tot aan de borst
staat tot aan de keel
jij weet dat de tombe
je beste rustplaats is
waar je op me wacht
zonder bron van angst of paniek
daarom verkies je stof
in het donker, in kalm verstikken
wachtend, wachtend op me
je wacht op me met stof
en weigert zon en werveling van lucht
laat het stof je maar helemaal begraven
laat jezelf maar inslapen in ’t stof
tot ik terugkom
en jij wakker wordt
en het stof afveegt van je huid en je ziel.
Een wonder – ontwaakt uit de dood.
April 9, 1999
(vertaling uit het Engels door Annemarie Sauer en Job Degenaar)
