Cartooning Syria – verslag

Van 21 april tot 21 mei 2017 is een unieke tentoonstelling, Cartooning Syria, in Arti et Amicitiae in Amsterdam te zien. In deze tentoonstelling wordt het werk van 28 Syrische cartoonisten en tekenaars belicht. De politieke cartoons werpen een kritische blik op de humanitaire ramp in Syrië. De meeste cartoonisten waren gedwongen hun land te ontvluchten en wonen verspreid over de hele wereld. Tevens zijn er cartoons van bekende Nederlandse en Vlaamse cartoonisten te zien.

Drie van de cartoonisten wiens werk in de tentoonstelling te zien is, waren bij het Festival van het Vrije Woord op 3 mei jl. te gast: de Nederlandse cartoonist Tjeerd Royaards, de Belgische cartoonist Steven Degryse, bekend als Lectrrr, en de Syrische cartoonist Mwafaq Katt.

Royaards vertelt op het Festival van het Vrije Woord over de tentoonstelling: ‘’Wat mij het meeste opviel was hoe krachtig de beelden waren en tegelijkertijd ook erg deprimerend. Dit zijn mensen die cartoons maken over hun eigen land. De meerderheid van deze cartoonisten leeft daar niet meer omdat ze moesten vluchten. Het is niet veilig meer om daar cartoons te maken, om daar te wonen, om daar je kinderen op te voeden. Dus deze mensen leven nu in ballingschap. De beeldspraak die ze gebruiken, de cartoons die ze maken, reflecteren die bitterheid. Omdat ze weggejaagd zijn van hun thuis. Er is geen oplossing in zicht, er is geen einde in zicht. En dat maakt het geen grappige tentoonstelling, maar wél een heel krachtige.’’

Mwafaq Katt, een Syrische cartoonist die na de revolutie in 2011 is gevlucht naar Canada, vertelt over de situatie in Syrië. “We hebben twee moordenaars in Syrië: ISIS en Bashaar Al Assad. De VN zou iets moeten doen tegen dictatuur in het Midden-Oosten. Er is gebrek aan actie.” Hij vertelt het bij een cartoon van zijn hand, waarop twee tanks te zien zijn die elkaar aanvallen met de onschuldige Syrische burgers er tussenin. ‘’Het is een heel moeilijke baan, en een heel gevaarlijke. Mijn vrouw en ik slapen altijd met Putin of Obama onder het bed, soms zelfs tussen ons in. Elke dag moet ik een politieke cartoon maken. Het is moeilijk.”

Wanneer Steven Degryse gevraagd wordt over wat cartoons nu echt bijdragen aan politieke situaties in de wereld, antwoordt hij: “We maken iedereen waarschijnlijk alleen maar pissig door cartoons te tekenen, dus we verbeteren de situatie dáár niet echt. Maar hier wel. We moeten die bewustwording blijven verspreiden, elke week. We herhalen dat op Twitter en op Facebook. Als we dat blijven herhalen, elke dag weer, tegen de mensen die onze cartoons zien, dan beseffen ze niet alleen hoe belangrijk het is dat we ons verzetten tegen de dictatuur in Turkije, maar ook dat we ons verzetten tegen onze overheden die deals sluiten met zulke dictaturen.’’

Afgelopen vrijdag (5 mei) was er in Arti et Amicitiae een interessant middagprogramma met de Syrische cartoonisten Saad Hajo, Sahar Burhan en wederom Mwafaq Katt. De drie vertelden over hun persoonlijke ervaringen als cartoonisten in Syrië en hoe het politieke klimaat te gevaarlijk werd om hun werk te blijven doen. Sahar Burhan vertelde hoe bijzonder het is om niet alleen één van de weinige Syrische cartoonisten te zijn, maar ook één van de weinige vrouwen. Volgens Saad Hajo was het bijdragen aan deze tentoonstelling een bijzondere ervaring, omdat de cartoonisten de kans kregen om vele andere collega’s te ontmoeten, waaronder veel Syrische cartoonisten. Door deze tentoonstelling hebben ze voor het eerst de gelegenheid gekregen om samen te komen. De middag werd vergezeld met sfeervolle Syrische muziek door muzikant Nawras Altaky.

De expositie ‘Cartooning Syria’ (Getekend Syrië) hangt nog tot zondag 21 mei in Arti et Amicitiae te Amsterdam. Het boek met alle verzamelde werken, Cartooning Syria, kun je daar kopen of online bestellen.

Verslag: Mahaar Fattal