Ayşe Düzkan – Bericht 1

‘Hoe zal het zijn in de gevangenis?’

Groen en marineblauw zijn verboden in de gevangenis. Want de ene kleur wordt door het leger gedragen, de andere door de politie en de bewaking. Beide kleuren hadden trouwens nooit mijn voorkeur. Ze doen me denken aan de pyjama’s die ik cadeau kreeg, de trainingspakken, de dikke kousen en het wollen ondergoed voor de winter. Uit solidariteit met mijn vrienden van de krant de Vrije Agenda had ik zelf een rood jack gekocht. Ik denk dat ik maar niet moet provoceren door het mee te nemen naar de gevangenis.

Volgens mij ben ik er klaar voor. Ik heb een afscheidsbrief geschreven, vervolgens bleek dat ik wat te voorbarig was geweest, de noodzakelijke papieren kwamen maar niet. Hoe dan ook, een goed begin is het halve werk, als je eenmaal de gevangenis ingaat ben je al halverwege de uitgang…

Ik werk in deeltijd bij een feministische uitgeverij. De werkzaamheden die buiten de gevangenis eenvoudig te doen zijn, worden er binnen een zware last. Wanneer was de betaling van de royalty’s voor dat boek, en wanneer de redactie van dat andere? Zijn de illustraties voor het omslag al gekozen? Over dergelijke onderwerpen begin ik te malen zodra ik mijn hoofd op het kussen leg, ze houden me uit de slaap. Eigenlijk weet ik dat ik dit soort problemen een andere kant op moet sturen. Anderzijds wil ik dingen kopen die ik helemaal niet kan gebruiken in de gevangenis, maar ik voel dat dit een manier is om de werkelijkheid te ontvluchten.

Op straat hangen posters voor een concert op 2 maart. Ik zou ontzettend graag live willen luisteren naar deze groep van Arabische oorsprong, de ’47 soul’. Misschien een andere keer… Maar ik vermoed dat het concert voor honderden fans te duur zal zijn; vooral voor de Syrische vluchtelingen onder hen. Het zijn nu eenmaal niet alleen muren die de vrijheid beperken.

Doen wat je wilt, zeggen wat je wilt, vraagt niet alleen in Turkije een prijs, maar op heel wat plaatsen elders in de wereld. Soms maakt het je arm, soms kost het je je reputatie, soms ga je de gevangenis in, en nu en dan moet je een nog veel hogere prijs betalen. Jaren geleden was ik een tijd werkloos en ik denk dat dat nog moeilijker is dan in de gevangenis zitten.

Hoe zal het zijn in de gevangenis?

Vermoedelijk wordt de werkelijkheid iets zwaarder, het opgesloten zijn, de beperking van het dagelijks leven, dat we het zonder het leven buiten moeten stellen. Maar er zijn natuurlijk verschillen.

Ik maak allang geen gebruik meer van de mainstream Turkse media, wanneer heb ik voor het laatst een krant gekocht, of een goed tijdschrift om te lezen? Een belangrijk deel van mijn dagelijks leven breng ik door aan mijn met internet verbonden computer. Dat je je op een plek bevindt zonder computer en internet, afgesneden bent van de dingen die gebeuren en niet kunt schrijven over dagelijkse onderwerpen, betekent tegelijkertijd dat je veel meer boeken kunt lezen. Op dat vooruitzicht verheug ik me. Ik probeer de boeken die ik van plan ben te lezen te verzamelen.

Sommige familieleden kunnen op bezoek komen. Maar hoe kan een half uur praten via een telefoon achter glas een plek vervangen waar je op je gemak zit te ontbijten, waar je tot diep in de nacht zit te praten en, het allerbelangrijkste, waar je elkaar omhelst?

Er zijn ook andere dagelijkse gewoontes. De ochtendkoffie, de handcrème, het genieten van lekker koken… en het belangrijkste, de natuur. Niet alleen de rand van de zee, de bomen langs de weg, de tuinen, maar ook de dieren bijvoorbeeld. De zachtheid van poezen, de vriendelijkheid van honden, de kalmte van koeien die ik tegenkom op mijn wandelingen door het dorp… Voor de duur van een jaar is het gemakkelijk om hiervan af te zien. maar voor de mensen die jarenlang in de gevangenis moeten zitten is het wel andere koek. Ik heb geen enkel recht om mezelf te beklagen. Ik heb de betaling van mijn rekeningen geautomatiseerd, mijn katten bij vrienden achtergelaten, ik zal mijn tas pakken en op weg gaan. Het voelt alsof ik aan een reis begin naar een ver land, waarvan de levensomstandigheden, het klimaat en de keuken mij vreemd zijn. Het kan enigszins vervelend worden, maar het zal ongetwijfeld ook iets toevoegen aan mij en aan mijn leven.

Vertaling: Sytske Sötemann